Een raar weekje...

Wow, inmiddels zitten we hier al zo’n 70 dagen, dat betekent dat we hier nog maar 6 weken zitten! De tijd vliegt hier echt voorbij!

Deze week begon heel vreemd omdat Maaike deze week niet op Nyalenda verbleef. Ze heeft een hele leuke week gehad met “ons Mam, ons Wim en ons Jaap”. Ze hebben een hoop gedaan, veel indrukken gehad en goed kunnen zien hoe Maaike hier de afgelopen tijd heeft geleefd.

Maandagmorgen zou ik weer beginnen op St. Mark. Uiteraard mocht ik eerst weer lang wachten op Florence maar tijdens het wachten kwam Pamela vragen of ik haar dan even wilde helpen met haar lees- en schrijflessen. Ja, natuurlijk wil ik dat! Beter dan alleen maar wachten!
Zij zou de les gaan geven, ik zou gaan kijken en daarna inspringen en helpen. Ik dacht niet veel te kunnen helpen omdat ik zelf nog helemaal niet zoveel ervaring heb en wie ben ik om als jonge, westerse juf te zeggen dat ik het beter weet! Maar gelukkig was er een hoop om bij te helpen.
Ze begon met het alfabet. Ze had het op het bord geschreven en iedereen letter las zij op en werd door de klas herhaald. Na het alfabet kwam ze naar me toe en vroeg ze of ik nog tips had…
”Advice? Are you finished then?”
“Uhm, yes, we were just reading…”
“No, you were not! Where are the books?”
“Books…?”
Ojee, dit kon nog wel eens een lange ochtend worden...
Ik vertelde haar dat je zonder boeken niet kan lezen en dat het dus ontzettend logisch was dat de leerlingen niet (goed) konden lezen! Ik zou een les voorbereiden en deze de volgende morgen geven. Zonder boeken of leesstof, kon ik als jonge, westerse juf toch ook geen les geven in lezen?

Dinsdagmorgen ben ik terug gegaan naar groep 3 om de leesles af te maken. Eerst moest ik natuurlijk vertellen waarom lezen zo belangrijk is en gelukkig waren veel kinderen erg enthousiast en willen ze ook graag lezen. Nadat we tweetallen hadden gemaakt, heb ik uitgelegd wat de bedoeling was. Weer schreef ik het alfabet op het bord maar nu kreeg ieder tweetal ook een letter op een A4 blad. Ieder tweetal moest zoveel mogelijk woorden op het blad schrijven die met de desbetreffende letter beginnen. Het was een leuke les en het was goed om te zien dat veel kinderen toch nog wel een behoorlijke woordenschat hebben. Wel jammer dat sommige kinderen helemaal geen (Engelse) woordenschat hadden en woorden in het Kiswahili opschreven...
Toen iedereen klaar was, heb ik alle stencils ingenomen en ben ik er zelf een alfabet van gaan maken. Nu hangt er boven het bord een groot alfabet. Alle kinderen hebben er aan meegewerkt en ze waren dan ook erg trots op hun grote alfabet! De juf kan nu iedere morgen met ze oefenen.
’s Middags belde Cosmas me om te praten over het project. Hij wilde graag nu gaan praten met de directeur om goedkeuring te krijgen. Gelukkig kregen we deze ook!
We hebben gekeken naar de ruimte en alles is oke! Volgende week gaan we beginnen!
Ook moest ik, namens de directeur en de volledige schoolleiding, de leerlingen van groep 7 van OBS "De Houthoeffe", hartelijk bedanken voor hun grote bijdrage!

Woensdagmorgen heb ik de leesles afgemaakt. Ik had alle woordjes van het alfabet door elkaar op stencils getypt en 40 exemplaren uitgeprint zodat ze in tweetallen kunnen lezen. Er zitten namelijk zo’n 80 kinderen in deze groep. Ik heb de stencils uitgedeeld en de juf uitgelegd wat ze ermee kan doen. Nu hopen dat ze er ook echt wat mee blijft doen en dat ze nu meer kunnen oefenen voor het lezen...
Daarna vroeg ze of ik even wilde helpen met de schrijfles. Ook dit was weer verbazingwekkend! De introductie en de les zelf zag er prima uit, maar verder deed ze niet zoveel. Ze schreef wat zinnen op het bord en de kinderen moesten deze overschrijven, maar de juf ging nooit de klas in om te kijken of ze ook echt wat deden! Na de les werden de schriften ingeleverd en dan pas ging ze kijken hoe het was gegaan. Ik vertelde haar dat ze meer rond kon lopen en direct moest corrigeren, dit zou haar ook veel tijd schelen. Ondertussen wees ik haar op andere rare dingen;
-Sommige kinderen zaten helemaal achterin de klas in een hoekje. Toen ik vroeg waarom ze niet ergens zaten waar plek was, zei ze dat andere leerlingen dat niet wilden. Ik legde uit dat dit nergens op sloeg en dat zolang er plek was, iedereen gewoon op een bankje moest zitten,
-2 andere leerlingen achterin lagen te slapen. De juf vertelde dat ze te weinig hadden gegeten. Ik stelde voor om ze vooraan te zetten, maar dat vond ze maar een gek idee; slimme leerlingen zitten toch altijd vooraan? Toen ik vertelde dat het beter was om leerlingen voorin te zetten die de aandacht van de juf hard nodig hebben, zou ze het een keer gaan uitproberen.
-Zeker 10 leerlingen schreven met iets wat ik geen potlood meer kan noemen. Toen ik aan een leerling vroeg of de achterkant van z’n potlood lekker was, antwoordde hij "nee". Waarom eet je het dan? De klas moest lachen en de jongen zelf ook. De kinderen waren het met me eens dat een potlood best duur is en dat het dus zonde is om ‘m dan op te eten!
-Ook heb ik haar verteld dat het beter is om meteen te corrigeren dan te wachten tot het einde van de les. Dit bespaart haar tijd en de leerlingen werk. Iedereen tevreden, zou je zeggen.
-Uiteraard is het niet de bedoeling om alleen maar hard te werken in een klas, het is ook belangrijk om als leerkracht aan te geven waar je trots op bent. Prijs je leerlingen als ze iets goeds doen! Dan willen ze meer goeds doen en proberen ze het werk te verbeteren!

De juf en de leerlingen waren blij met mijn aanwezigheid. We hebben de ochtend afgesloten met een groepsfoto…dat was een hele klus met bijna 80 kids!
Een serieuze foto en een gekke foto natuurlijk!

Donderdag heb ik samen met Sarah en later ook met Evelien nog wat geschilderd op Nyalenda. Het begint al echt op te schieten en dat moet ook want volgende week donderdag is de grote opening van Nyalenda. De studenten en Margriet vertrekken dan ook weer naar Nederland en Bart en Sarah hebben lekker een poosje vakantie en trekken naar de kust van Kenia.

Vrijdag werd de vloer op Nyalenda geschilderd, hier was ik echt niet blij mee. Dit betekende dat ik ergens anders moest slapen omdat mijn kamer daarboven is. Ik zou in de kamer van Maaike gaan slapen. We hebben vandaag bijna alles afgekregen en na het weekend hoeven we echt alleen nog maar op te ruimen!
Aan het eind van de middag ging iedereen weer naar huis en ik ging douchen omdat ik ’s avonds met Maaike en haar familie uit eten zou gaan. We zijn gezellig bij de “Laughing Buddha” gaan eten en daarna hebben we nog wat gedronken op de Rooftop. Bart kwam er ook nog even gezellig bij zitten.
Vlak voordat ik naar huis zou gaan, hadden ze het over de grote rat die op Maaike’s kamer zit en toen ik thuis kwam op Nyalenda en bleek dat iedereen al was vertrokken voor de begrafenis van morgen, vond ik het toch wel een beetje spannend worden. Ik heb het echt geprobeerd er te slapen, maar uiteindelijk ben ik toch stiekem weer naar boven gegaan, naar m’n eigen kamer!
Gelukkig was merendeel van de verf droog, voor het andere deel; er staan nu voor altijd wat voetstappen in Kenia van Jessica!

Vorige week zondagmorgen kwam Alex tijdens het ontbijt binnen. Alex is geboren en getogen in Kenia, maar heeft een Nederlandse vrouw en woont inmiddels al een hele poos in Nederland met z’n gezin. Bijna drie weken terug was hij weer in Kenia om zijn broer te begraven, die was overleden na een vechtpartij in het uitgaanscentrum van Kisumu. Hij is toen bijna twee weken in Kenia geweest en daarna weer terug gegaan naar Nederland. Deze week was hij weer terug naar Kenia gevlogen omdat hij het verdrietige bericht had gekregen dat zijn moeder was overleden...
Toen ik Alex groette zei ik ook dat ik echt niet wist wat ik moest zeggen; aan de ene kant is het heel leuk om hem weer in Kenia te zien maar aan de andere is het natuurlijk vreselijk om door zo’n gebeurtenis weer terug te moeten komen!
In Kenia wordt dan de hele week ’s avonds gerouwd om de overledene, maar voor Nederlandse begrippen komt dit meer over als een feest. Je hoort de hele avond harde muziek, een DJ die de hele avond aan elkaar kletst en er wordt vooral veel gedronken, gegeten en geld ingezameld voor de begrafenis. Wij noemen het een "African Party". Sommige mensen hebben namelijk geen geld voor een begrafenis en houden hier van tevoren ook geen geld voor apart, zoals wij in Nederland doen. De hele week hebben ze de tijd om geld in te zamelen en dan kunnen ze kijken wat er op de begrafenis zelf allemaal mogelijk is.

Zaterdag zijn we naar de begrafenis in Seme geweest. Hier heeft de familie een stuk grond en het is traditie dat iemand begraven wordt op de plaats waar ze een tweede huisje had. Dat noemen ze hier een "rural place". De meeste mensen hebben namelijk een huisje in de stad waar ze wonen om te kunnen werken en een huisje op het platteland waar ze gaan wonen als ze niet meer (hoeven te) werken.
We waren met een grote groep; Sarah, Bart, Margriet en de studenten Carola, Tamara en Rozemarijn en ik natuurlijk! We hadden een Matatu geregeld waar we met z’n allen in konden en na ongeveer een uurtje rijden, waren we in Seme. Margriet had gevraagd of Alex iemand kon sturen om ons vanaf de grote weg op te pikken, dat was namelijk ook nog wel 20 minuten met de auto rijden. Uiteindelijk kwamen we rond half 2 aan op de plek van de begrafenis. We zagen overal (geïmproviseerde) tentjes en (zelf gemaakte) overkappingen en onder de grootste overkapping, zaten een heleboel mensen op plastic tuinstoelen in theateropstelling. Onder een kleine overkapping, stonden 6 mannen (waaronder Kizito, de vader van ons gastgezin) in een wit gewaad met daarvoor de kist. Helaas...we waren nog al laat... Niet dat dit erg is; een begrafenis in Kenia gaat er heel anders aan toe dan in Nederland en te laat komen of komen en eerder weggaan of halverwege even pauze nemen, is hier allemaal heel normaal. Het was alleen wel een beetje jammer dat iedereen op het moment van onze aankomst al zat en dus terwijl wij uitstapten, echt iedereen onze kant op keek!
We dachten dat dit al gênant genoeg was (in Nederland wordt het echt niet gewaardeerd als je te laat binnen komt), maar de mensen hadden ook nog 2 rijen stoelen voor ons klaar gezet... helemaal vooraan!!!
Nee, dat hoefde echt niet van ons! Zet ons maar gewoon achteraan, bij de andere mensen!
Maar eerst gingen we eten, ook iets geks. We werden naar een aparte tent gebracht waar ook gewoon heel veel mensen gezellig zaten te eten. Er was een buffet en overal stonden weer dezelfde tuinstoeltjes waarop mensen knus bij elkaar waar gaan zitten. Helaas mochten wij als “Mzungu’s” ook niet meedoen aan het buffet; voor ons werd een aparte tafel geregeld en hier werden pannen opgezet. We werden echt als bijzondere gasten behandeld. Het eten was echt lekker en we hebben heerlijk en gezellig met elkaar gegeten; nog zoiets raars! Terwijl ergens anders mensen aan het luisteren zijn naar toespraken van de familie, vrienden en geestelijken, zaten wij heerlijk te eten!
Na het eten, schoven we aan bij de grote tent. We probeerden zo onopvallend mogelijk achteraan te gaan staan... helaas, dit werd ook niet geaccepteerd; mensen werden van hun stoel verwijderd en voor zover mogelijk naar voren tussen de mensen geplaatst. Op staan voor iemand anders, zelf een ouder iemand, werd niet getolereerd; wij moesten op de stoel zitten!
Uiteindelijk zaten we dan allemaal op een stoel, verspreid tussen het publiek. Omdat de moeder van Alex ook op onze compound heeft gewoond en werkte voor Pandipieri, waren er ontzettend veel mensen die wij ook kenden. In het begin zat Evelyn naast mij, een zus van ons gastgezin. Zij kon veel voor mij vertalen omdat alle speeches uiteraard in het Luo of Kiswahili gedaan werden. Helaas vertrok Evelyn al snel, ze zat er al een poosje en nogmaals, zomaar vertrekken is volkomen normaal. Maar ja, toen werden de toespraken voor mij al snel erg lang en saai, gewoon omdat ik er niks van verstond! Onder tussen kon ik mij weer erg verbazen over nog veel meer verschillen tussen de culturen! Naast mij zaten mensen een krant te lezen, voor mij sliep er iemand en door het publiek heen hoorden we steeds een telefoon af gaan en deze werd ook gewoon opgenomen!
Na alle toespraken, was Alex ook nog even aan de beurt. Ook van zijn toespraak verstonden we niks, maar we werden nog wel even als “Hollandse vrienden” benoemd en hartelijk bedankt voor onze komst! Als de mensen nu nog niet gezien hadden dat er een grote groep blanke mensen aanwezig was, hadden ze het nu niet meer kunnen missen! We werden genoemd, we moesten gaan staan en iedereen keek naar ons terwijl we applaus kregen... Ook jammer dat blanke mensen zo kunnen blozen!
Nu was het tijd voor het laatste afscheid. We werden verzocht te gaan staan en om (als we dat wilden) nog een keer langs de kist te lopen. De kist was weer open gemaakt en we konden er een vrouw, compleet in het wit gekleed, in zien liggen. Toen iedereen voorbij was gelopen, werd de kist door zo’n 6 vrouwen opgetild en met "hoezee-gebaren" naar het graf getild. Halverwege werd de kist overgenomen door 6 mannen en terwijl dit gehele ritueel plaats vond, werd er continue gezongen door iedereen. Iedereen liep mee naar het graf, de familie voorop. De kist werd in het graf gezet, toen werd het even stil. Pas toen de eerste schoppen aarde op de kist werden geschept, barstten er een hoop mensen in tranen uit. Het was ontzettend mooi en emotioneel om te zien hoe de moeder van het gezin werd begraven en hoe mensen afscheid namen. Ook tijdens het scheppen werd er nog steeds gezongen en als het even stil was, zorgden de mensen er omheen voor dat er weer een nieuw lied werd ingezet. Het scheppen werd door een grote groep mannen gedaan. Ze wisselden elkaar steeds af en bij diegenen die niet aan het scheppen waren, ging een fles met alcohol rond.
Toen iedereen wegliep, konden we het graf zien. Er stonden kaarsjes in, er lagen 2 bloemstukken op die eerst op de kist hadden gelegen en aan het hoofd stond een kruis in de aarde gestoken. Op het kruis stond het jaartal 1962 en 16-3-2011, ze hadden van deze vrouw dus nooit een geboortedatum geweten. Toen iedereen wegliep bij het graf, liepen sommige het huisje in, andere gingen weer op de plastic stoelen zitten. Na een paar minuten ging de muziek aan en konden we overal groepjes mensen zien. Sommigen zaten te kletsen, andere zaten te huilen, maar er waren ook al mensen druk bezig met het regelen van vervoer om weer naar huis te gaan. We werden weer naar de weg gebracht en hebben weer een Matatu terug naar Kisumu geregeld. Het was een lange, maar zeer indrukwekkende dag!

’s Avonds heb ik bij Sarah en Bart wentelteefjes en pannenkoeken gegeten. Daarna zijn we met een grote groep naar de Rooftop geweest. Daar zaten Maaike en Evelien al. Maaike is vanavond weer mee naar Nyalenda gegaan, haar familie is vandaag weer terug gegaan naar Nairobi. Maaike heeft het onwijs naar haar zin gehad met haar familie en het was dan ook zwaar om weer afscheid van ze te nemen. Wel kunnen we uitkijken naar nog zo’n 6 weken vol avontuur, leuke dingen en nieuwe indrukken in Afrika!

Liefs, Jessica